Endometriozis (Çikolata Kisti)

rahim hastaliklari

Endometriozis rahim içini döşeyen, endometrium olarak adlandırılan dokunun rahim dışında da bulunmasıdır. Endometriozis nedir en kısa tanımıyla halk arasında çikolata kisti olarak bilinen hastalığın oluşum sebebidir. Üreme çağındaki kadınların yaklaşık olarak %5’inde görülme sıklığına sahiptir. Kısırlık nedenleri arasında yer alabilmekte olup bu oran %35- 40 civarında olmaktadır. Endometriozis çoğunlukla yumurtalıklar, yumurtalık kanalları (tüpler) ve rahmin dış yüzeyinde görülür. Nadir olarak vücudun diğer bölgelerinde de görülmektedir. Rahim içi dokusu menstrual siklus (adet siklusu) boyunca östrojen ve progesteron hormonlarının etkisi ile değişiklik gösterir. Östrojen hormonun etkisi ile büyüyüp gelişen endometrium, menstrual siklusun ikinci yarısında östrojen ve progesteron hormon düzeylerinin düşmesi ile dökülmeye başlar. Dökülen endometrial doku menstrual kanama (adet kanaması) ile atılır. Endometriozis hastalığında rahim dışında yerleşen endometrial dokularda da hormonal uyarılara bağlı değişiklikler görülür ve kanama olur, bu kan çoğu zaman atılamadığı için birikerek etraftaki doku ve organlara zarar verir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Neden Olur?

Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis belirtileri kendini gösterdiğinde kişiler bu hastalığın nedenlerini araştırır. Yapılan çalışmalar endometriozis hastalığının genetik veya ailesel bir faktöre bağlı olduğunu göstermiştir. Annesinde veya kız kardeşinde endometriozis hastalığı olan kadınlarda endometriozis görülme olasılığı 7 kat daha fazladır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen immün sistemin (bağışıklık sisteminin) o dokuları tanıyarak yok edebilmesindeki bozukluğun genetik geçişle olabileceği düşünülmektedir. Ailesinde endometriozis hastalığı olan vakalarda hastalık daha fazla yayılma ve ilerleme eğilimi gösterir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Belitrileri Nelerdir?

Çikolata kisti belirtileri ve klinik bulguları hastadan hastaya çok değişiklik gösterir ve hastalığın yaygınlığı ile orantılı olmayabilir. Bu sebepten endometriozis nedir belirtileri nasıl görülür konusunun net bir cevabı yoktur. Ancak en yayın belirtisi endometriozis ağrısı olarak bilinir. Endometriozis ilerledikçe kadın üreme sağlığı olumsuz etkilenir ve infertilite görülme ihtimali artar. Klinik bulgular çoğunlukla hastalığın anatomik olarak yerleştiği yere bağlıdır. Endometriozisin en sık görüldüğü yerler yumurtalıklar, üreme organları çevresindeki karın zarları, rahim arkasındaki boşluk, rahim bağları ve rahmin arka yüzüdür. En sık görülen bulgu ise menstruasyon döneminde veya cinsel ilişki sırasında ağrıdır. Endometriozis hastalığına bağlı anormal kanama, lekelenme ve infertilite de sık görülür.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Tedavisi

Endometriozis tedavisi genellikle ilaçlar, cerrahi müdahale, destekleyici tedaviler ve ameliyat olabilir. Yaygın olarak kullanılan endometriozis tedavi yöntemleri:

  • Hormonal tedavi: Hormonal tedavi endometriozis semptomlarını kontrol etmek için kullanılan yaygın bir yöntemdir. Bu tedavi, hormonların üretimini veya etkisini değiştirerek endometriyal dokunun büyümesini durdurmayı veya yavaşlatmayı hedefler. Östrojen ve progesteron içeren doğum kontrol hapları, hormonlu spiral, hormonlu enjeksiyonlar veya hormonal ilaçlar bu tedavi seçenekleri arasında yer alabilir.
  • Cerrahi müdahale: Şiddetli endometriozis vakalarında veya semptomları kontrol altına almak için cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi seçenekler arasında laparoskopi (karın içine küçük kesilerle girerek yapılan cerrahi), laparotomi (karın üzerinde daha büyük bir kesiyi gerektiren cerrahi) ve rahmin alınması (histerektomi) yer alabilir. Cerrahi, endometriyal dokuyu çıkarmayı, yapışıklıkları düzeltmeyi veya endometriozisli kistleri çıkarmayı içerebilir.
  • Destekleyici tedaviler: Endometriozis semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmak için bazı destekleyici tedaviler kullanılabilir. Bunlar arasında akupunktur, fizik tedavi, ağrı yönetimi teknikleri ve diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alabilir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Ağrısına Ne İyi Gelir?

Endometriozis ağrılarını geçirecek farklı yöntemler vardır. Ağrının sevisine ve yerine göre bu yöntemler uygulanabilir ancak şiddet artarsa doktora gidilmelidir. En yaygın bilinen çözüm ağrı kesici kullanmaktır. Ağrı kesiciler ağrının azalmasına yardımcı olur. Ancak ağrı kesici kullanılmadan önce doktora danışılmalıdır. Bir diğer çözüm sıcak uygulama yapmaktır. Ağrıyan bölgeye sıcak su torbası ya da sıcak bir havlu koymak sancı ve ağrıyı azaltmaya yardım eder. yoga, nefes egzersizleri gibi rahatlatıcı aktiviteler yapmak endometriozis ağrısının azalmasına katkıda bulunur. Şiddetli endometriozis vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Laparoskopik cerrahi veya histerektomi gibi uygulamalar ağrıyı hafifletmek ve endometriozis dokusunu çıkarmak için kullanılabilir.

Çikolata Kisti Nedir Ve Çikolata Kisti Neden Olur?

Endometriozis yaraları yumurtalıklar üzerinde kanamalar yapar, hastalık ilerleyince bu yaralar yumurtalık dokusu içine yayılır. Pıhtılaşmış koyu renk kan ile dolu kistler oluşur. Bunlara çikolata kisti veya endometrioma adı verilir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) İle Gebelik Arasındaki İlişki Nedir?

Karın boşluğunda bulunan ve organların birbiri üzerinden kaymasını sağlayan sıvı periton sıvısı olarak adlandırılır. Endometriozis varlığında bu sıvının içinde bulunan hücreler ve sıvının biyokimyasal içeriği değişir. Sıvının miktarı artarken, içinde iltihaplı hücreler ve prostoglandin düzeyi de artar. Bu değişiklikler yumurtalıkların ve fallop tüplerinin fonksiyonlarını etkiler. Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar endometriozis varlığında periton sıvısının embriyolar için toksik etkiye sahip olduğunu ve embriyo gelişimini erken safhada durdurduğunu göstermiştir. Bu durum sağlıklı bir gebelik süreci yaşanmamasıyla sonuçlanır.

Yapışıklık Nedir? Endometriozisle Birlikte Yapışıklık Neden Oluşur?

Endometriozis yaralarının oluşturduğu nedbe dokuları ve karın boşluğuna dökülen kanın oluşturduğu iltihabi reaksiyonlar, karın zarı yüzeyinde yapışıklıklara neden olabilir. Bu yapışıklıklar çoğunlukla üreme organları ve daha az hareket eden organlar arasında görülür. Yapışıklıklar özellikle yan duvarlar ile rahim ve kalın bağırsağın son kısmı ile rahmin arkasını örten karın zarları arasında görülür.

Yapışıklıklar pelvik organların birbirine veya karın duvarına yapışmasına neden olabilir. Bu durum ağrıya, kısırlığa ve diğer pelvik problemlere yol açabilir. Endometriozis yapışıklıkların oluşumuyla ilişkili olabilir, ancak tam olarak neden bazı kadınlarda yapışıklıkların geliştiği ve diğerlerinde gelişmediği net olarak belirlenememiştir. Tedavi sürecinde bir kadın sağlık uzmanıyla görüşmek ve uygun tedavi seçeneklerini değerlendirmek önemlidir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Nasıl Teşhis Edilir?

Günümüzde endometriozis yaralarının direkt olarak laparoskopi ile görüntülenmesi en güvenli teşhis metodudur. Hastanın tıbbi hikâyesi endometriozisi düşündürebilir ve hastanın yapılan muayenesi ile ön tanı desteklenebilir. Fakat kesin tanının konulabilmesi için endometriozisin direkt olarak görüntülenmesi gerekir. Bu işlem eskiden laparotomi dediğimiz açık ameliyat ile yapılırken günümüzde laparoskopi ile endometriozisin kesin tanısı konulabilmektedir.

Tüp Bebek Hastalarında Endometriozis (Çikolata Kisti) Tedavisi

Genel yaklaşım, laparoskopi sırasında saptanan endometriozis yaraların tamamı temizlenerek, gebeliğin oluşmasının beklenmesidir. İlk 6 ay süresince gebelik oluşmadığı takdirde tıbbi tedaviye başlanabilir. Bu durumda tüp bebek tedavisi devreye girmektedir. Laparoskopik cerrahi ile bütün odaklar temizlenemiyorsa laparoskopiyi takiben hemen ilaç tedavisine de başlanır. Bazı vakalarda ise laparoskopik olarak endometriozis tedavisinden önce, tıbbi tedavi ile mevcut endometriozis yaralarının küçülmesi sağlanır. Bu yaklaşım laparoskopi sırasında yapılacak olan cerrahi işlemi kolaylaştırabilir. Endometriozis ameliyatı küçük bir operasyon olduğundan kolay bir süreçtir. Ardından doktorunuzun uygun gördüğü tarih itibariyle tüp bebek tedavisine başlanabilir. Endometriozis ameliyatı sonrası kişilerin bebek sahibi olma olasılığı artmaktadır.