Polikistik Over Sendromu (PKOS)
İçindekiler
ToggleYapısal bir durum olan polikistik over sendromu, yumurtalarda çeşitli sayıda ve boyutta iyi huylu kistin oluşması halidir. Kontrol altına alınmadığı takdirde çeşitli hastalıklara neden olabilen, endokrin bir rahatsızlıktır. Oluşum sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak çevresel ve genetik faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir. İnsülin direnci gibi fazla kiloya veya obeziteye bağlı olarak artan androjen seviyesinin de PKOS’u tetiklediği düşünülmektedir. Androjen seviyelerindeki değişim cinsiyet hormon seviyelerini de etkilemektedir. Başlangıçtaki ana sebepler, yumurtlama düzeninin bozulmasına, bozulan düzense yumurtalıklarda kist oluşmasına neden olur. Tüm bu nedenlerin sonucu olarak da doğurganlık azalabilmektedir. Bundan dolayı kısırlık nedenleri arasında ilk sırada yer alan nedenlerden biri olarak PKOS yer almaktadır. Uzun vadede regl döneminde düzensizlikler yaratması ve dış görünüşte yarattığı değişimlere bağlı olarak psikolojik olarak da bireyleri olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Kısırlık gibi ciddi bir sonucun yanı sıra kontrol altına alınmayan PCOS nedir denildiği zaman farklı ciddi sorunlara da neden olabilmektedir. Bu sorunlar arasında, diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması, metabolik sendrom, uyku apnesi ve depresyon yer almaktadır.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
PKOS’ta çeşitli klinik bulgular yer almaktadır. Adet düzensizlikleri sıklıkla görülmektedir. Genellikle adet siklusları 6 haftadan daha uzun sürer. Yılda sekiz veya daha az adet siklusu olur. Düzensiz kanamalar, uzun süren kanama, fazla miktarda adet kanaması ve adet kanamaları arasında lekelenmeler görülür. Yumurtlama bozuklukları bir diğer belirtidir. Polikistik Over belirtileri hastalarında yumurtalıklarda çok sayıda içi sıvı dolu yumurta kesesi (folikül) vardır. Bu yumurta keseleri olgunlaşarak yumurtlama aşamasına gelmez ve ovulasyon (yumurtlama) oluşmaz. Bunun sonucunda yumurtalıklarda kistler oluşur. Tedavi edilmediği noktada ise kısırlık görülebilmektedir. Doktor kontrolünde uygun tedavi yaklaşımları ile çoğunlukla gebelik elde edilebilir. PKOS’ta yumurtalıklarda kist oluşumu da fazladır. Bazı durumlarda çok iri yumurtalıklar da görülebilmektedir. Bu durum ağrılara neden olabilir.
Yüksek hormon düzeyleriyle de sıklıkla karşılaşılmaktadır. Androjen olarak adlandırılan erkeklik hormonları Polikistik Over Sendromu yaşayanlar da yüksektir. Bunun sonucunda tüylenme, ciltte yağlanma ve sivilce oluşumu gibi bulgular ortaya çıkar. Hormonsal değişimler insülin seviyelerini de etkileyebilmektedir. Bu durum şeker hastalığı ve kilo almayla beraber gelen obeziteye sebep olabilir. Yüksek tansiyon da görülen diğer bulgular arasındadır.
Polikistik Over Sendromunun Teşhisi Nasıl Konur?
Polikistik Over Sendromunun teşhisinde hastadan alınan anamnez ve muayene bulguları önemlidir. Kan hormon düzeylerinin belirlenmesi ve ultrasonografik inceleme, tanıyı doğrulamak için yapılır. Böylelikle PCOS benzer klinik bulguları veren hastalıklardan ayrılmış olur.
Polikistik Over Sendromunun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Polikistik Over Sendromunun tedavisi hastanın ne amaçladığına göre düzenlenir. Bazı hastalar bebek sahibi olmak isterken, bazıları öncelikle adet düzensizliği, tüylenme ve cilt yağlanması gibi hormonsal problemlerini çözmek ister. Hasta bulgularından şikâyetçi olmasa da PCOS tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Çünkü uzun süren bozuk hormon tablosu kalp hastalığı, kısırlık, şeker ve rahim kanseri gibi ciddi riskler taşır.
Tedavi olarak çeşitli yaklaşımlar bulunmaktadır. Sağlıklı yaşam prensipleri belirlenerek (sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma vb.) kilo verme sağlanması PKOS getirisi olan olumsuz durumları azaltabilmektedir. Bebek sahibi olmak isteyen kadınlar için yumurtalıkları uyarıcı ilaç tedavisi veya hormon tedavisi uygulanabilir. İlaç tedavisiyle istenilen başarının elde edilemediği durumlar olabilir. Bu durumda laparoskopik (kansız-bıçaksız) müdahalelere başvurulur.
Polikistik Over Neden Olur?
Polikistik overin neden olduğuna dair sebepler tam olarak bilinmemektedir. Bu hastalığın ortaya çıkışında genetik ve çevresel faktörler etkilidir. Hastalığın oluşumunda özellikle ailesel yatkınlık büyük bir rol oynamaktadır. Ailesinde bu hastalık bulunan kişilerin bu hastalığa yakalanma oranı diğer insanlara göre daha fazladır. Ayrıca bunlara ek olarak obezite de polikistik overa zemin hazırlayan bir faktördür. Fazla kiloya bağlı olarak oluşacak insülin direnci vücuttaki androjen hormunu sentezini arttırdığı için cinsiyet hormonlarının dengesi bozulur. Yumurtlama düzenin bozulması ile de yumurtalıklarda kist oluşumu gözlenerek polikistik over sendromu ortaya çıkar.
Polikistik Over Sendromu Kimlerde Görülür?
Polikistik over sendromu özellikle günümüzde dünyada yaygın bir şekilde görülen hastalıklar arasında yer alır. Yaklaşık olarak her 10 genç kadından birinde görülen hastalık, geç ergenlik ve erişkin yaş dönemlerinde ortaya çıkar. Temel olarak bakıldığı zaman bir yumurtalık hastalığı olmakla beraber sebeplerinin karmaşıklığı ve etkilerinin vücutta pek çok sistemde görülmesi sebebiyle hastalıktan çok bir sendrom olarak adlandırılır.
Polikistik Over Sendromu Testi
Polikistik over sendromu yumurtalıklarda meydana gelen ve kist oluşumuna sebep olan hatta kısırlığa kadar ilerleyebilen kadın hastalıkları arasında yer alır. Polikistik over’ın teşhis edilebilmesi için birtakım muayeneler ve testler bulunur. Bu hastalığın tedavi edilebilmesi için öncelikle tanı konulması gerekir. Hastalığın teşhisine yönelik bazı çalışmalar yapılmaktadır. Bunlardan biri de test yöntemidir. Yapılan hormon testi sayesinde hastalığın teşhisi konulabilmektedir. Polikistik over sendromu tedavisi için ilk olarak testlerin yapılıp teşhisin konulması gerekmektedir.
Polikistik Over Sendromu Olanlar Hamile Kalabilir mi?
Polikistik over sendromu tamamen kısırlığa sebep olan bir hastalık değildir. Fakat hamile kalma şansını önemli ölçüde düşüren bu hastalıkta tüp bebek yöntemi ile hamile kalma oranı oldukça yüksektir. Polikistik over hamile kalma yöntemleri arasında en çok tercih edilen yöntem tüp bebek yöntemidir. Hastalık tamamen kısırlığa sebep olmadığı için bu yöntemle hamile kalan pek çok hasta bulunmaktadır.
Polikistik Overa Sahip Olanlar Nasıl Beslenmeli?
Bu hastalıkla baş etmek için sağlıklı bir şekilde beslenmek oldukça önemlidir. Polikistik over sendromu bulunanların özel bir besine değil sağlıklı bir beslenme programına ihtiyaçları vardır. Yeterli ve dengeli bir beslenme sayesinde hastalıktan daha kolay kurtulmak mümkündür. Özellikle tam tahıllar, yeteri kadar sebze ve meyve, hem bitkisel hem de hayvansal olan proteinler ve sağlıklı yağlardan oluşan bir beslenme düzeni bu hastalar için gereklidir. Polikistik over sendromu diyeti yerine düzenli ve sağlıklı bir beslenme yöntemi gerekir.